Artikel in Beweegreden

23 maart 2021

In Beweegreden, het vakblad voor oefentherapeuten Cesar en Mensendieck, publiceerden Cocky Hoogeveen en Yvonne Bontekoning een boeiend artikel over oefentherapie bij een hallux valgus. Beweegreden is een uitgave van de Vereniging van Oefentherapeuten Cesar en Mensendieck (VvOCM).

Hallux Valgus oefentherapie

Van een hallux valgus wordt gezegd dat het een progressieve aandoening is; als je niets doet wordt de scheefstand steeds sterker, met voet-, knie- en heupklachten als gevolg. Huidige therapieën zijn niet gericht op het verminderen van de scheefstand.

Oefenen helpt!

Maar oefentherapie in het buitenland en de eerste wetenschappelijke artikelen tonen aan dat je een scheve teen recht(er) kunt trainen. In dit artikel gaan wij in op hoe een hallux valgus ontstaat, wat de risicofactoren zijn, wat de huidige therapieën zijn, welke spieren getraind moeten worden en welke oefeningen geschikt zijn.

Inleiding artikel

Prevalentie: geschoeid 23-33% versus ongeschoeid 1-2%

De prevalentie van hallux valgus is het grootst in vrouwelijke populaties in westerse gemeenschappen waar veel modeschoeisel wordt gedragen. In geschoeide populaties neemt de prevalentie toe met de leeftijd. In geschoeide populaties heeft 23-33% van de volwassenen enige mate van een hallux valgus. Het komt 7 keer zo vaak voor bij vrouwen als bij mannen. De incidentie in de huisartsenpraktijk bij patiënten van 15 jaar en ouder is 1 per 1000 patiënten per jaar. In 80% van de gevallen is pijn de voornaamste klacht.

Hallux valgus en arts

De getallen die in de wetenschappelijke artikelen genoemd worden, gaan over de populatie die dusdanige klachten heeft van een hallux valgus dat een arts geraadpleegd wordt. In de dagelijkse praktijk zien podologen, podoposturaal therapeuten, podotherapeuten of pedicures mensen vaak al in een eerder stadium. Het kan ook zijn dat de cliënt met een andere klacht (knie-, heup-, rug- of bijvoorbeeld nekklachten) bij de therapeut komt en dat bij het voetonderzoek een hallux valgus gezien wordt.
Hallux valgus kan ook in de kindertijd ontstaan – juveniele hallux valgus genoemd. Daar gaat dit artikel niet over.

Verloop van een hallux valgus

Hallux valgusvorming ontstaat in stappen waarbij diverse factoren van invloed kunnen zijn. Deze stappen doen zich niet per se in onderstaande volgorde voor, ze kunnen zich ook parallel voordoen.
1. De stabiliteit van het MTP gewricht is een balanceer act. Aan het MTP I hechten geen pezen en spieren. Als om welke reden dan ook de spieren rondom MTP I niet in balans zijn, zijn het mediale sesambeentje en de mediale collaterale band mediaal de enige passieve ondersteunende structuur van het MTP I gewricht. Als deze structuren niet functioneren, ontstaat direct een disfunctionerend MTP I gewricht.

2. Het kopje van metatarsale I schuift dan naar mediaal (adductie) en glijdt af van de sesambeentjes. Een scheefstaand of instabiel tarsometatarsal gewricht (1e mid- denvoetsbeetje t.o.v. cuneaiforma mediale en naviculare) kan deze beweging versterken.

3. De proximale phalang valgiseert door de aanhechting van de basis van de phalang met de sesambeentjes, het diepe transversale ligament (via de plantaire plaat) en de pees van m. Adductor Hallucis.

4. Het kopje van metatarsale I ligt dan niet meer vrij van het mediale sesambeentje waardoor het kraakbeen en de crista kun- nen eroderen. Het laterale sesambeentje kan terecht komen in de intermetatarsale ruimte, alhoewel het niet werkelijk beweegt.